Αναρτήσεις
Αμηχανία μπροστά στη κρίση…
Και ορισμένες ύστερες σκέψεις για μια καινούρια αρχή.
Καθώς κάνω τις βόλτες μου στο ανοιξιάτικο τοπίο του ερημητηρίου μου, νοιώθω όλο και πιο αμήχανος μπροστά στα όσα εξοργιστικά συμβαίνουν στα πανεπιστήμιά μας. Και, ως συνήθως, τα βάζω με το εαυτό μου, που τόσα χρόνια ένοιωθα ανοήτως ασφαλής με τις παγιωμένες αντιλήψεις μου που είχαν αυτάρεσκα εμπεδωθεί στο νου μου από την δεκαετία του ’80 ήδη σχετικά με την προοπτική του πανεπιστημιακού συστήματός μας. Ήμουν από τους ελάχιστους που είχαν εξ αρχής εναντιωθεί στον Νόμο Πλαίσιο του ’82 υποστηρίζοντας ότι καθιερώνει ένα σύστημα διακυβέρνησης του πανεπιστημίου που τελικά θα το οδηγήσει σε εντροπία σε σχέση με την ακαδημαϊκή αποστολή του. Είχα ζήσει από τα μέσα το περιβόητο κίνημα των βοηθών και παρασκευαστών των μέσων της δεκαετίας του ’70 και είχα προφυλαχθεί έτσι από όλες τις ψευδαισθήσεις που μια αριστεροφανής προσέγγιση της ακαδημαϊκής ισονομίας μπορούσε να καλλιεργήσει σε όσους έβλεπαν από μακριά την χυδαία προσπάθεια των «καταφρονεμένων» του πανεπιστημιακού συστήματος να γίνουν απλούστατα εκείνοι χαλίφες στη θέση των χαλιφών που υποτίθεται ότι πολεμούσαν. Με αυτά και με άλλα είχε εμπεδωθεί μέσα μου η τυφλή πεποίθηση ότι θα αρκούσε στη συνέχεια η ριζική αναθεώρηση του Νόμου Πλαισίου για να καταπολεμηθούν τα όσα δεινά αυτός είχε συσσωρεύσει με την λειτουργία του.
Με αυτή την παραδοχή εφησύχαζα και προσπαθούσα να ερμηνεύσω τα όσα συνέβαιναν σε αναφορά πάντα προς το σύστημα διακυβέρνησης των πανεπιστημίων μας. Καρπός αυτής της ερμηνευτικής μονομέρειάς μου υπήρξε μεταξύ άλλων και το βιβλίο μου «Για το Σύγχρονο Δημόσιο Πανεπιστήμιο» που κυκλοφόρησε το 2000 (αλήθεια, τώρα συνειδητοποιώ πως πέρασαν σχεδόν δέκα χρόνια από τότε !). Εκεί, με την μορφή μπροσούρας περισσότερο παρά επιστημονικής πραγματείας, προσπάθησα να προβάλλω την κατά την άποψή μου λύση: Την εφαρμογή ενός εναλλακτικού συστήματος διακυβέρνησης. Για κάποιο διάστημα, πριν εκδοθεί το βιβλίο, είχα ενθαρρυνθεί από την πιθανότητα που είχε φανεί προς στιγμή (με Υπουργό Παιδείας τον Γιώργο Παπανδρέου) να εφαρμοστεί το εναλλακτικό σύστημα πειραματικά στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου όπου είχα συγκεντρώσει όλα μου τα όνειρα. Διαψεύστηκα, αλλά επέμεινα τουλάχιστο στην ερμηνεία του φαινόμενου και στην εξ αυτής λογικά απορρέουσας συνταγής προς θεραπεία των δεινών. Μέχρι πριν λίγους μήνες.
Η αλήθεια είναι ότι πέρασα μια ενδιάμεση κατάσταση αμηχανίας καθώς οι φανταστικές δοκιμές που έκανα δεν μου έβγαιναν ως πιθανές λύσεις των όσων εμβρόντητος παρακολουθούσα να συμβαίνουν στα πανεπιστήμιά μας. Δηλαδή, προσπαθούσα να φανταστώ ποιες αλλαγές στην διακυβέρνηση θα μπορούσαν να προλάβουν την ραγδαία ροπή προς πλήρη εντροπία, και δυστυχώς η εξίσωση δεν έβγαινε. Μέχρι που, τσάφ, άστραψε στο μυαλό μου το νέο ερμηνευτικό πρότυπο: Η ζημιά που μπορούσε να κάνει ο Νόμος Πλαίσιο είχε ολοκληρωθεί. Είχε διαστρέψει πλήρως την οργανωσιακή κουλτούρα του πανεπιστημίου, είχε ξινίσει το ανθρώπινο κεφάλαιο στο εσωτερικό συστήματος και είχε δημιουργήσει πλέον αυτόνομο ανθρωπολογικό πρόβλημα. Κανένα εναλλακτικό σύστημα διακυβέρνησης, και μάλιστα ριζικά διαφορετικό από εκείνο του Νόμου Πλαισίου, δεν θα μπορούσε να προκαλέσει την ευκταία ανάταξη του συστήματος. Είχε χαλάσει πια σε μεγάλη έκταση το ανθρώπινο δυναμικό σε ότι αφορά τις αξιακές συμπεριφορές του. Αυτό πλέον προκύπτει μέσα από τις εκτεταμένες συζητήσεις που εναγώνια επιδιώκω, ομολογώ, κυρίως για … την σωτηρία της ψυχής μου, περισσότερο παρά με την ελπίδα να προλάβω να ιδώ κάτι πιο αισιόδοξο από την ολοκληρωτική εντροπία.
Με εκ νέου συναίσθημα αμηχανίας στέκομαι τώρα μπροστά στην νέα ερμηνευτική μου υπόθεση: Αν έχει χαλάσει η ακαδημαϊκή κουλτούρα, πώς μπορεί να διορθωθεί; Βολεύομαι με την το να διατυπώνω ένα γενικό αφορισμό ως πιθανή λύση: Χρειάζεται ένα «αναταξιακό» εσωτερικό ακαδημαϊκό κίνημα. Και πώς γίνεται κάτι τέτοιο. Έλα, ντε!
Μπροστά στη νέα μου αμηχανία, προσφεύγω σε αυτές τις εξομολογήσεις και ψάχνω για ιδέες μέσα από ένα Blog που αλλιώς το είχα ξεκινήσει. Ευτυχώς, παρηγοριέμαι, που οι πρόσφατες εξελίξεις στην ΠΟΣΔΕΠ επιβεβαιώνουν την αισιόδοξη πεποίθησή μου ότι κατά βάση το …άλας της γης δεν είναι και τόσο χαλασμένο στα πανεπιστήμιά μας, όσο έδειχναν οι βαρβαρισμοί των τελευταίων ετών. Επομένως, σκέφτομαι, να που υπάρχει ελπίδα για ένα ακαδημαϊκό κίνημα που αυτό στο τέλος θα διαλέξει και το σύστημα διακυβέρνησης που του ταιριάζει. Και όχι το ανάποδο όπως φαίνεται ότι πιστεύουν οι συνδικαλιστικές και πολιτικές παρατάξεις που αυτή τη στιγμή διεξάγουν τους μονολόγους τους στα πανεπιστήμια.
Και ορισμένες ύστερες σκέψεις για μια καινούρια αρχή.
Καθώς κάνω τις βόλτες μου στο ανοιξιάτικο τοπίο του ερημητηρίου μου, νοιώθω όλο και πιο αμήχανος μπροστά στα όσα εξοργιστικά συμβαίνουν στα πανεπιστήμιά μας. Και, ως συνήθως, τα βάζω με το εαυτό μου, που τόσα χρόνια ένοιωθα ανοήτως ασφαλής με τις παγιωμένες αντιλήψεις μου που είχαν αυτάρεσκα εμπεδωθεί στο νου μου από την δεκαετία του ’80 ήδη σχετικά με την προοπτική του πανεπιστημιακού συστήματός μας. Ήμουν από τους ελάχιστους που είχαν εξ αρχής εναντιωθεί στον Νόμο Πλαίσιο του ’82 υποστηρίζοντας ότι καθιερώνει ένα σύστημα διακυβέρνησης του πανεπιστημίου που τελικά θα το οδηγήσει σε εντροπία σε σχέση με την ακαδημαϊκή αποστολή του. Είχα ζήσει από τα μέσα το περιβόητο κίνημα των βοηθών και παρασκευαστών των μέσων της δεκαετίας του ’70 και είχα προφυλαχθεί έτσι από όλες τις ψευδαισθήσεις που μια αριστεροφανής προσέγγιση της ακαδημαϊκής ισονομίας μπορούσε να καλλιεργήσει σε όσους έβλεπαν από μακριά την χυδαία προσπάθεια των «καταφρονεμένων» του πανεπιστημιακού συστήματος να γίνουν απλούστατα εκείνοι χαλίφες στη θέση των χαλιφών που υποτίθεται ότι πολεμούσαν. Με αυτά και με άλλα είχε εμπεδωθεί μέσα μου η τυφλή πεποίθηση ότι θα αρκούσε στη συνέχεια η ριζική αναθεώρηση του Νόμου Πλαισίου για να καταπολεμηθούν τα όσα δεινά αυτός είχε συσσωρεύσει με την λειτουργία του.
Με αυτή την παραδοχή εφησύχαζα και προσπαθούσα να ερμηνεύσω τα όσα συνέβαιναν σε αναφορά πάντα προς το σύστημα διακυβέρνησης των πανεπιστημίων μας. Καρπός αυτής της ερμηνευτικής μονομέρειάς μου υπήρξε μεταξύ άλλων και το βιβλίο μου «Για το Σύγχρονο Δημόσιο Πανεπιστήμιο» που κυκλοφόρησε το 2000 (αλήθεια, τώρα συνειδητοποιώ πως πέρασαν σχεδόν δέκα χρόνια από τότε !). Εκεί, με την μορφή μπροσούρας περισσότερο παρά επιστημονικής πραγματείας, προσπάθησα να προβάλλω την κατά την άποψή μου λύση: Την εφαρμογή ενός εναλλακτικού συστήματος διακυβέρνησης. Για κάποιο διάστημα, πριν εκδοθεί το βιβλίο, είχα ενθαρρυνθεί από την πιθανότητα που είχε φανεί προς στιγμή (με Υπουργό Παιδείας τον Γιώργο Παπανδρέου) να εφαρμοστεί το εναλλακτικό σύστημα πειραματικά στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου όπου είχα συγκεντρώσει όλα μου τα όνειρα. Διαψεύστηκα, αλλά επέμεινα τουλάχιστο στην ερμηνεία του φαινόμενου και στην εξ αυτής λογικά απορρέουσας συνταγής προς θεραπεία των δεινών. Μέχρι πριν λίγους μήνες.
Η αλήθεια είναι ότι πέρασα μια ενδιάμεση κατάσταση αμηχανίας καθώς οι φανταστικές δοκιμές που έκανα δεν μου έβγαιναν ως πιθανές λύσεις των όσων εμβρόντητος παρακολουθούσα να συμβαίνουν στα πανεπιστήμιά μας. Δηλαδή, προσπαθούσα να φανταστώ ποιες αλλαγές στην διακυβέρνηση θα μπορούσαν να προλάβουν την ραγδαία ροπή προς πλήρη εντροπία, και δυστυχώς η εξίσωση δεν έβγαινε. Μέχρι που, τσάφ, άστραψε στο μυαλό μου το νέο ερμηνευτικό πρότυπο: Η ζημιά που μπορούσε να κάνει ο Νόμος Πλαίσιο είχε ολοκληρωθεί. Είχε διαστρέψει πλήρως την οργανωσιακή κουλτούρα του πανεπιστημίου, είχε ξινίσει το ανθρώπινο κεφάλαιο στο εσωτερικό συστήματος και είχε δημιουργήσει πλέον αυτόνομο ανθρωπολογικό πρόβλημα. Κανένα εναλλακτικό σύστημα διακυβέρνησης, και μάλιστα ριζικά διαφορετικό από εκείνο του Νόμου Πλαισίου, δεν θα μπορούσε να προκαλέσει την ευκταία ανάταξη του συστήματος. Είχε χαλάσει πια σε μεγάλη έκταση το ανθρώπινο δυναμικό σε ότι αφορά τις αξιακές συμπεριφορές του. Αυτό πλέον προκύπτει μέσα από τις εκτεταμένες συζητήσεις που εναγώνια επιδιώκω, ομολογώ, κυρίως για … την σωτηρία της ψυχής μου, περισσότερο παρά με την ελπίδα να προλάβω να ιδώ κάτι πιο αισιόδοξο από την ολοκληρωτική εντροπία.
Με εκ νέου συναίσθημα αμηχανίας στέκομαι τώρα μπροστά στην νέα ερμηνευτική μου υπόθεση: Αν έχει χαλάσει η ακαδημαϊκή κουλτούρα, πώς μπορεί να διορθωθεί; Βολεύομαι με την το να διατυπώνω ένα γενικό αφορισμό ως πιθανή λύση: Χρειάζεται ένα «αναταξιακό» εσωτερικό ακαδημαϊκό κίνημα. Και πώς γίνεται κάτι τέτοιο. Έλα, ντε!
Μπροστά στη νέα μου αμηχανία, προσφεύγω σε αυτές τις εξομολογήσεις και ψάχνω για ιδέες μέσα από ένα Blog που αλλιώς το είχα ξεκινήσει. Ευτυχώς, παρηγοριέμαι, που οι πρόσφατες εξελίξεις στην ΠΟΣΔΕΠ επιβεβαιώνουν την αισιόδοξη πεποίθησή μου ότι κατά βάση το …άλας της γης δεν είναι και τόσο χαλασμένο στα πανεπιστήμιά μας, όσο έδειχναν οι βαρβαρισμοί των τελευταίων ετών. Επομένως, σκέφτομαι, να που υπάρχει ελπίδα για ένα ακαδημαϊκό κίνημα που αυτό στο τέλος θα διαλέξει και το σύστημα διακυβέρνησης που του ταιριάζει. Και όχι το ανάποδο όπως φαίνεται ότι πιστεύουν οι συνδικαλιστικές και πολιτικές παρατάξεις που αυτή τη στιγμή διεξάγουν τους μονολόγους τους στα πανεπιστήμια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου